Wandelend hoofd

Het is alweer een tijdje geleden dat ik een blog geschreven heb. Misschien was wel een periode van bezinning, het laten inwerken van de opgedane informatie. Er is ook sprake van een mooie ontwikkeling: ik kan tot de zomervakantie een halve dag per week meer werken! Het werk wat ik dan doe, bevalt mij ook goed. Ik ben voor de onze school aan het onderzoeken hoe we ons rekenonderwijs kunnen verdiepen en verbeteren. Heel leuk!

Gek gevoel
In deze blog wil ik graag gaan verdiepen. Een podcast met daarin een interview met Els van Steijn heeft mijn interesse gewekt, waardoor ik het vreemde gevoel kreeg dat dit wel eens één van de puzzelstukjes zou kunnen zijn tot het begrijpen van mijn worstelingen. Want elke keer als ik een blog schrijf, merk ik dat ik nog meer de diepte in ga en nog meer vraagstukken naar voren tover. In een vorige blog schrijf ik dat ik me regelmatig niet begrepen of gehoord voel. Inmiddels kan ik daar aan toevoegen dat ik ook vaak het idee heb dat ´het niet klopt´ of dat ik iets mis of dat er intern iets onderdrukt of weggestopt is, waar ik geen idee van heb. Het is een gek gevoel, waar ik me al jaren bij neergelegd heb en bij mij hoort. Maar het is een terugkerend thema in mijn leven. 

Leren voelen en grenzen aangeven
Op het moment dat ik lees over familiesystemen en de metafoor 'Fontein', begrijp ik ineens waar een bepaald deel van mijn gevoel vandaan komt. Het is zo verschrikkelijk lastig om uit te leggen, maar ik ga toch een poging wagen. Het heeft vooral te maken met het voelen en primaire en secundaire emoties herkennen. Emoties, ook zoiets waar ik niet altijd mijn weg in weet te vinden. Meestal verzamel ik alle emoties tot dat mijn hoofd ontploft en dan ga ik gewoon een potje zitten janken (iets wat voor meer mensen herkenbaar is, denk ik?). Vandaag vertel ik doodleuk aan mijn stagiaire: 'op het moment dat je gefrustreerd raakt, zijn de leerlingen al meerdere malen over je grenzen gegaan'. De kunst is dan om je grenzen aan te geven. Hoe ironisch dat ik dat dus zelf ook nog moet leren!

De fontein
Ik ga proberen het principe van ´de fontein´ uit te leggen, zoals ik het interpreteer vanuit het boek van van Steijn. Bij deze uitleg kun je je zo´n grote fontein voorstellen, met allemaal bakken van klein (boven) naar groot (onder). Water in een fontein stroomt van uit de bovenste bak via de bak daaronder naar alle bakken daar weer onder. Elke bak stelt een generatie in jouw familie voor. In de bak boven jou, staan jouw ouders, daarboven staan weer jouw opa's en oma's, in jouw bak sta jij, maar ook jouw (levende en niet levende) brusjes, in volgorde van oud naar jong. In de bak onder jijzelf staan jouw kinderen. Daarnaast horen er ook nog meer mensen bij zoals exen, daders, miskramen en alle overleden mensen die wel in dezelfde bak of de bakken boven jou horen. Zij gebruikt de metafoor ´fontein´ om inzichtelijk te maken dat de kracht van het leven kan stromen, en altijd van boven naar beneden. Op het moment dat jij niet in jouw eigen bak staat, vang je dus niet de juiste stroming op. Een gevolg daarvan kan zijn dat jouw leven dus niet soepel verloopt, dat dingen veel energie kunnen kosten, dat je veel tegenspoed ervaart. Op het moment dat jij wel in je eigen bak staat, ervaar je mogelijk voorspoed, merk je dat je in beweging bent en je kunt ontwikkelen.
Is het nog te volgen? Mooi! Dan ga ik nog even door, haha!
Het komt vaak voor dat je bent opgestegen uit je eigen bak, bijvoorbeeld omdat jij bijvoorbeeld hebt gezorgd voor één van je ouders, of je hebt bemiddeld tussen jouw ouders of misschien moest je je wel inhouden omdat je ouders het al moeilijk hadden. Dan neem je een stuk verantwoordelijkheid over die NIET van jou is. Soms kun je die verantwoordelijkheid best even dragen, maar je leeft dan niet jouw eigen leven. Dit 'systeem' kun je dan ook in jouw dagelijks leven terug zien, zoals op de werkvloer altijd de verantwoordelijkheden van anderen op je nemen. 
Op het moment dat jij verantwoordelijkheden van anderen overneemt, ben jij alleen maar letterlijk aan het geven. Je ontneemt de ander om te geven, waardoor de relatie tussen jou en de ander niet meer in verhouding is. Want in een gezonde relatie worden geven en nemen afgewisseld. Op het moment dat jijzelf niet meer kan nemen, zeg je eigenlijk dat je 'te goed bent' voor de ander. Zo zijn er verschillende familiesystemen (er is zelfs een familiegeweten) die door kunnen werken in allerlei verschillende lagen en relaties. Deze patronen blijven zich herhalen als jijzelf niet in je eigen bak gaat staan. Als je in je eigen bak staat, kun je de stroming weer oppikken. 
Maar hoe dan?! Dat is voor mij ook nog de grote vraag. Mevrouw van Steijn heeft het met regelmaat over het accepteren van jouw lot. Dingen zijn gebeurd met een reden, maar het is niet relevant of die reden goed of fout is. Je mag er bijvoorbeeld vanuit gaan dat jouw ouders jou gegeven hebben wat ze je konden geven. Als dat naar jouw idee niet voldoende is of was, is dat een oordeel (opstijgen), maar het is wel jouw lot. Het hoort bij je lot, je hebt dat te aanvaarden. Door dat te aanvaarden, kun je het loslaten (dalen naar eigen bak). Zo kun je ook het lot van de ander aanvaarden. En dat kan pittig zijn, zeker als je het hebt over verantwoordelijkheden, ziektes, onrechtvaardigheden. Je kunt de zorgen van een ander niet overnemen zonder op te stijgen, je ontneemt dan bijvoorbeeld iemand om te rouwen terwijl dat juist nodig is om iets te kunnen verwerken. Je kunt er natuurlijk wel voor diegene zijn en medeleven tonen. Op het moment dat je medelijden toont, stijg je op, je neemt iets van de ander wat niet van jouw is. Dat is niet jouw verantwoordelijkheid en al helemaal niet jouw lot.

En nu?
Dit is een pittig begin, met heftige stof. Ik heb het deel van mijn eigen herkenning van mijn familiesysteem niet geschreven. Dit is te persoonlijk en ik wil niet mensen in verwarring of verlegenheid brengen. Mocht je dit toch willen weten, vraag gerust! Bij mij komt het aan op het accepteren hoe mijn lot is, wat mij overkomen is (don't worry), mijn micro-trauma's (ook don't worry) onder ogen zien, maar boven dit alles: met mijn lijf gaan voelen, emoties toe laten, verwerken en uitzoeken hoe ik kan afdalen. Maar tot nu toe ben ik nog een wandelend hoofd en ben ik vooral aan het nadenken hoe ik dit het beste kan gaan aanpakken. Hopelijk kan ik daar op een later moment meer en concreter over schrijven.

Disclaimer
Ik besef me dat dit heftige stof is die best plat is geschreven. Ik oordeel over niemand, het is niet de bedoeling om iemand voor het hoofd te stoten met deze simpele verwoording van pittige stof. Mocht je meer willen weten, vraag me gerust of ga ook zelf het boek lezen. Dit is namelijk wel een erg beknopte samenvatting en vooral voor mij een stukje verwerking van stof.